شهروند مسوول و ساختن شهر خوب | شهر رشت را اخلاقی بسازیم

شهروندان رشتی و یا همان رشتوندان هر روز و شب شهر رشت را انباشته و پر از آسیبهای متنوع اجتماعی ـ زیستی مشاهده می کنند. نگاه رنجور شهروندان، غم کودکان غمگین سر چهارراهها و گوشه دیگر این شهر تا ساختمان ها و بناهایی بی ضابطه ساخته شده ای را که انوار خورشید عامل تاب را از کوچه ها و برزنهایمان دریغ می کنند و تراکم فروشی بی مبنا تا قانون ستیزی ها و سودا گری ها در تخریب پارکها و قطع درختان تا ترافیک کشنده و آلودگی های متنوع مثنوی هفتاد من کاغذی است با حکایت و واقعیت های دردناک.

کلامی با شهروندان مسئوول

شهر خوب ساختنی است نه یافتنی، من و شما چه سهمی در ساختن شهری خوب، قابل زیستن، سالم وآرام داریم؟! شهر رشت عزت ، احترام و مهر شهروند را در دل دارد عاری از خشونت لفظی، فیزیکی و اداری است. در شهر رشت آرزوهای ما حق جایگاه شهروندی را پاس داشته و هوا ، محیط زیست پاک ، شهروند مسئول ، فرهنگ ترافیکی ، مبلمان شهری ، هویت معماریِ ایرانی اسلامی ، اقلیمی خاص برای آسایش، ورزش، شادی ، رفاه و توجه به حقوق معلولان ، نابینایان و ضعفا را از نظر دور نداشته بنابراین همه چیز حساب شده و فکورانه است.

آیا مسئولیت ما شهروندان فقط مطالبه است یا خود در این روند دخیل و شریک هستیم؟ باید متذکر شوم ؛ انسان را در قاموس ایمان به مسئولیت اخلاقی و حقوق همگانی خود می شناسند،تعریف شهروند در دنیای امروز نیز همراه با انواع رسالت ها و مسئولیت هاست که فقط به دنبال حق پرسش، ادعا و مطالبه نیست، روی دیگر سکه ی حقوق شهروندی تکالیف و مسئولیت های شهروند می باشد. برای ساختن یک شهر خوب همه باید با دلسوزی مشارکت داشته باشیم و هر شهروندی از دیدگاه خود شهر خوب را تعریف نماید.

معنویت حاکم بر زندگی ایرانیان به ویژه پس از روی آوردن به تعالیم اسلام و آموزه های پیامبر عظیم الشأن حضرت محمد (ص) و همچنین دستاوردها ی عظیم معنوی در دوره امامت امام علی( ع) و دیگر امامان بزرگوارهست که ؛ بستر های فراوانی جهت بسط و گسترش معنویت و اخلاق حسنه در مردم ایران زمین را با محوریت ساختن شهری آرمانی به خوبی آماده می سازد و تا به امروز ضرورت این هم افزایی و همگرایی ها بیشتر خود را نشان داده است و همین آموزه های دینی راه را برای ما هموار تر می کند.

نگاه افلاطون و ارسطو به شهر و شهروندان

باید شهر را اخلاقی بسازیم. نگاه افلاطونی به شهر سرشار از نشانه های اخلاقی است. او شهر را قانونی صرف نمی پسندد بلکه شهر اخلاقی را ترویج می کند. وی می گوید:« زینت انسان به سه چیز است: علم، محبت و آزادی» زینت شهر پویا هم عاری از این سه مولفه نیست. شهروند خوب کسی است فرمانروایی و فرمانبری را خوب بداند و به موقع به کار ببندد. افلاطون می گوید:« در شهر بد، ستم فرمانروایی می کند.» به مفهوم مخالف سخن او، شاخصه خوب بودن شهر، استقرار حق ، عدل و امنیت مبتنی بر عدالت اجتماعی است. شهر آنگاه آرامش می یابد که حقوق همه شهروندان پاس داشته شود. عزت ، کرامت و شرافت شان تمیزداده شده و سوداگرانه و دلالانه به شهر و شهروندان نگریسته نشود. سیمای شهر در مدار خرد بزرگان آنگاه موجه است که به زیور زیبایی بیرونی و حسن درونی آراسته باشد. ارسطو، شهر را بر مدار حقوق شهروندی، کرامت ، عزت و خیر توصیف می کند و غایت سیاست و تدبیر متولیان شهر را پروردن مردمانی با فضیلت و عالیقدر می داند که در اعمال و رفتارشان آثار نجابت و شرافت هویدا باشد، او معتقد است که متصدیان اداره شهر باید خیر شناس و نیکو مسلک باشند.

شهررشت را اخلاقی بسازیم

باید اذعان نمایم، رشت  با اخلاق شهروندی زینت پیدا می کند و با آرامش و اطمینان برای سکونت شایسته می شود. حقوق شهروندی بازتاب حقوق بشر در رابطه با یک دولت معین است، اما حقوق شهری در ساختار یک شهر معین معنا می یابد. جوهره ی شهروندی؛ آگاهی، تعلیم، آموزش و قدرت اعمال حقوق است. ارتقای حقوق شهروندی در قلمرو محلی نیازمند پیگیری سیاستِ مشارکت ورزیِ همگانی و پیش بینی ابزار قانونی کارآمد است. شهر عدالت محور، تحت لوای اخلاق نیکوی شهروندی محقق می شود. شهروندان در یک جامعه می پذیرندکه باید از محتوای اسناد شهری ، گزارش درآمد و هزینه های شهری آگاه شوند. برنامه ریزی بر مبنای حق تعیین سرنوشت، حق محیط زیست سالم، حق ترددایمن و آسان، حق خلق فضا شهری و حق احترام به حقوق مالکانه سیمای شهرها را دگرگون می سازد و زمینه های سکونت گاههای انسانی را فراهم می سازد. اساسا «شهروندی» با نابرابری ناسازگار است. نظام بی ثبات و لرزان شهرداری و شهرسازی باید تبدیل به یک نظام قانون محور شود و مشارکت مردم دلسوز به حال شهر بهترین ضامن شایستگی شهر است. غلبه بر مشکلات تحمیلی فراشهری با تصمیم گیری پشت درب های بسته و فرآیند های غیر مشارکتی ممکن نیست. سمن ها؛تعیین کننده و مکمل کنش و واکنش های شهری هستند و مدیران سالم از فعالیت آنها بیمناک نخواهند بود. حرکت به سوی توسعه مطلوب و همه جانبه جز با استقرار قانونی شایسته ، نظم آفرین، عادلانه و خیر خواهانه تحقق پذیر نیست. شهر را با قوانین شایسته و ((شهروند مدار)) باید اداره کرد. پیامد فرمانبری و فروتنی در برابر قانون؛ استقرار نظم است . اما مقتضای آزادی و شرایط مردم سالاری توجه به منزلتِ شهروندی است که؛ با اعمال حق مشارکت ، حق تعیین سرنوشت، کارکرد و تاثیر خود در پیشرفت امور شهری نقش موثری راایفا می کند .شهروندان مسئولیت پذیر در کنار دست اندرکاران وظیفه شناس و کاربلد که فرصت عمومی را امانتی برای خدمت و پاسداشت اخلاق شهروندی می دانند، امیدوارند شهر رشت  رویش دوباره ای با بذر نشاط و شادابی در سایه ی مشارکت،کرامت و عدالت را پیش رو داشته باشد.