انتظارات عقلایی در مذاکرات

شاخص های اقتصادی متاثر از سیاستهای اقتصاد است اما اقتصاد سیاسی هم بر شاخص های اقتصادی موثر است. آنچه که ما از مباحث اقتصاد در علم اقتصاد دنبال می‌کنیم، عمدتا دنبال این هستیم چه بخشی متاثر از مولفه سرمایه و چقدر تکنولوژی اثرگذاراست؛ هم در میزان تولید و هم در قیمت تمام شده.
اما یک بحث جدی دیگر هم در اقتصاد مطرح است و آن اثرگذاری سیاست‌های اقتصادی با اقتصاد سیاسی است.
در دو هفته گذشته مولفه اقتصاد سیاسی با مولفه های سیاسی که بر اقتصاد اثرگذار بوده، به وضوح خود را نشان داده است . همین که قیمت سکه و دلار به طور میانگین ۲۰ درصد کاهش پیدا کرده یا شاخص بورس به بالای سه میلیون رسید و تقریبا در دو هفته اخیر سبزپوش شد، بدون اینکه اتفاقی در سمت مولفه های اقتصادی افتاده باشد، بیانگر این نکته مهم است که مولفه های سیاسی هم به شدت مولفه های اقتصادی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. گرچه ما می دانیم قیمت دلار که بالای صد هزار تومان رسید و همچنین گذشتن قیمت سکه از صد میلیون تومان، ناشی از هیجان‌های سیاسی و اضطراب در بازار بود. امروز هم که قیمت هاکاهش پیدا کرده، نوع دیگری از هیجان بر بازار حاکم است. اما یک گزاره درست است و آن این است که روابط سیاسی یا تنش‌های سیاسی روی مولفه های اقتصادی اثرگذار است.
به نظر می رسد که اراده ای به وجودآمده که تنش‌ها به حداقل برسد. آنچه که در دو هفته گذشته دیده شد، مجموعه اظهار نظرهای طرفین مذاکره مبتنی بر حل مشکلات یاکاهش تنش ها یا برگشت موضوع هسته ای به چارچوب های فنی است، نه در چارچوب‌های صرفا سیاسی.
به نظر می رسد که اگر این امیدی که در مذاکرات ایجاد شده و واکنش‌های مثبتی که طرفین راجع به دو دور مذاکرات اظهار کرده اند، منجر به چیزی شبیه برجام بشود، حتما می تواند آثار مثبتی بر اقتصاد بگذارد. سال‌های ۹۵ و ۹۶ از یادمان نرفته که هم بازارها به آرامش رسید و هم حجم تجارت کشور افزایش پیدا کرد و هم حباب قیمت شکسته شد و هم روی شاخص‌های پولی مثل نرخ تورم اثر گذاشت. بنابراین باید کمی صبر و تحمل کرد. در عین حالی که معتقدیم بخش قابل توجهی از مسائل اقتصاد ایران به تدابیر داخل کشور بر می گردد. به موضوع بهره وری در داخل کشور، به تصمیمات بهنگام در داخل کشور، به بودجه ریزی متوازن و بدون کسری در داخل کشور، به کنترل شاخص‌های پولی، مالی و مالیاتی در داخل کشور، حتما روابط خارجی و کاهش تنش‌های سیاسی هم می تواند بر بهبود شاخص های کلان اقتصادی تاثیر بگذارد. فراموش نکنیم که هنوز ابتدای کار هستیم، معمولا در اقتصاد پارامترهای منفی بر همه چیز اثر می گذارد اما پارامترهای مثبت با وقفه زمانی اثر می گذارد. بنابراین برای اثرگذاری کاهش ۲۰ درصد نرخ ارز و سکه روی سایر مولفه های اقتصادی به زمان نیاز داریم، مضاف بر اینکه تاکنون دو دور مذاکره صورت گرفته و اینکه مذاکرات منتج به نتیجه نهایی شود، قابل پیش بینی نیست.
اما یک نکته را می توان با اطمینان گفت، از سال ۹۲ که مذاکرات شروع شد و بعد برجام به سرانجام رسید، شاخص ها تعدیل شد و به سمت مطلوب رفت..
به نظر می رسد این انتظار عقلایی می‌تواند شکل بگیرد که مردم نه تنها انتظار افزایش قیمت نداشته باشند، بلکه شاهد کاهش قیمت هم باشند و آن هم نه فقط در سکه و ارز، بلکه بقیه کالاهایی که به ارز ارتباط دارند، مانند خودرو که قطعات آن نیاز مبرم به ارز دارد.

روزنامه آرمان ملی شماره ۲۰۸۹
سه‌شنبه ۰۲ اردیبهشت ۱۴۰۴

@HadiHaghshenas_ir

Instagram.com/hadi.haghshenas_news