به پیشواز بهار دل انگیز و گلستانه ی پامچال های عاشق

علی کریمی پاشاکی _روزنامه‌نگار/
بهاریه

با آمدن بهار به همراه عید نوروز که یکی از اعیاد و جشنواره های موزون همراه با نو شدن اقلیم و مطابق با سلیقه طبیعت می باشد،فصل زیبای بهار با تمام ویژگی های منحصر بفردش به سراغ زندگی مان می آید. بهار و نوروز با خود روزهای نو را برای بهتر زندگی کردن مان به ارمغان می آورد.
این روزهای نو،در تقویم ما ایرانیان و تمامی فارسی زبانان در اقصی نقاط دنیا در افغانستان،تاجیکستان و… نوروز نامید می شود.نوروز هم حکایت از نو شدن،تازگی،رویش و تجدید حیات طبیعت و نیز انسان که خود طبیعی بس عظیم است را به همراه دارد.
مردم گیلان زمین نیز به مانند تمام ایرانیان و فارسی زبانان بر اساس اعتقادات خاص خود با اجرای مراسم آیینی خاص به استقبال سال نو می روند که پیام آور نوشدگی سال،فصل ،ماه و زندگی و رویش دوباره و پیوستن به طبیعت می باشد.
سنت‌ها و آیین گیلانیان در ارتباط با فرارسیدن نوروز باستانی
اول فروردین و شروع عید نوروز ایرانیان و فارسی زبانان در آغاز فصل بهار جشن گرفته می شود،پیام آور نو شدن سال و آمدن گرما و پایان زمستان و رویش دوباره طبیعت و موقع خروج انسان و طبیعت از خمودگی و رخوت و پیوستن به طبیعت سرشار از هستی و سرزندگی اجتماعی انسان است.گیلانیان برای استقبال از این رویداد عظیم طبیعی و انسانی با تحول در حال خود به لحاظ معنوی و ایجاد نشاط و شادابی و طراوت با خانه تکانی و پوشیدن لباسهای نو و اجرای آئین ها و مراسم گوناگونی سعی می کنند به شایستگی به استقبال این تحول زمین و زمان و زندگی بروند.

فچین دچین یا همان خانه تکانی
خانه تکانی از جمله آیین های نوروزی است که از ۱۰ تا ۱۵روز مانده به تحویل سال شروع می شود و اغلب بانوان در گیر این بخش کار استقبال از نوروز هستند که در آن همه ی وسایل خانه گردگیری و شستشو شده و تمیز می شود پس از خانه تکانی،نوبت سبزه کاشتن است.
زنان زحمتکش در کنار تمام دوندگی‌های اسفند ماه حدود یک هفته مانده به تحویل سال،نقداری گندم،جو،عدس ،ماس و یا شاهی را در ظرف ها شکیل و زیبایی می ریزند،دانه ها را خیس می کنند تا آهسته آهسته برویند و برای سفره هفت سین نوروزی آماده شود تا طبیعت بر سفرهای هفت سین بنشیند.
مراسم عروس گوله ی
نمایش « عروس گوله ی» نیز از دیگر مراسم قبل از حلول سال نو به شمار می رود که هنوز هم در برخی مناطق گیلان برگزار می شود.این مراسم همراه با آواز ریتمیک دارای مفاهیم اخلاقی و آیینی خاصی است که متشکل است از سه بازیگر که یکی در نقش« غول»،دیگری در نقش «پیر بابو» و سومی در «نقش ناز خانم »ظاهر می شوند.که نقش« ناز خانم» را اغلب پسر جوانی با لباس مبدل بازی می کند.
نوروز خانی در کوی و برزن و محله ها
نوروز خانی از مراسم آخر هر سال است.نوروزخانی که هم اکنون نیز کم و بیش رواج دارد،در گیلان نماد ورود بهار ,خیر و برکت است.برای انجام این کار ،گروهی نوروزخان در کوی و برزن و محله ها به راه می افتند و اشعاری خاص آیینی،مذهبی و خوشامد گویی به بهار می خوانند و در ترجیح بندها افراد گروه با هم همخوانی می کنند.
آنها با خواندن اشعار مختلف ،مردم را به دعا و نیایش و سپاس از نعمت‌های الهی و همچنین دوری از عداوت و حسادت و تشویق به تقویت دوستی ها و دوست داشتن ها فرا می خوانند تا همانند سال نو،تازه شوند.
سفره ی هفت سین
سفره ی هفت سین،یکی از جلوه‌های حسن ختام این بهاریه کوتاه می باشد،سفره هفت سین شامل سبزه نو رسیده ‌و سنبل خوش برو بو و سیب که میوه ای بهشتی نام گرفته همچنین سمنو ،این مائده تهیه شده از جوانه گندم و سنجد،که بوی برگ و شکوفه درخت آن نشانه ی عشق است وسیر ،که از قدیم الایام به عنوان دارویی شفابخش شناخته شده است و دانه های سپند که نامش به معنی مقدس و تمیز کننده فضا ی زیستن و نیز شمع که روشنایی و نامش آتش را به یاد می آورد و تخم مرغ که نشانه ایی از زایش،نطفه و باروری است و همچنین تنگ آب و ماهی درون آن به نشانه تازگی و شادابی و نقل و شیرینی و دانه ها وهسته های انرژی زا اعم از بادام و فندق و پسته و… و وجود قرآن کریم به عنوان کتاب هدایت کننده انسان به خوبی ها،همه نشانه هایی از نعمات خداوند سبحان و زمینه های زندگی مهرآمیز با همزیستی مسالمت آمیز بدور از خشونت می باشد.