جنگل های گیلان را لخت کردند / گیلان دیگر ظرفیت تامین چوب را ندارد

گیلان قطب تولید صنایع سلولزی کشور است و هفته گذشته با حضور معاون رییس جمهور و رییس سازمان برنامه و بودجه کشور در گیلان، یک واحد تولیدی محصولات سلولزی و بهداشتی در شهر صنعتی رشت افتتاح شد.

۲۰۰ واحد تولیدی سلولزی در استان فعالیت دارند

در حال حاضر بالغ بر ۲۰۰ واحد تولیدی سلولزی در استان فعالیت دارند که راه‌اندازی واحدهای جدید صنایع سلولزی به چوب وابسته است. مواد اولیه‌ای که بخشی از جنگل ها و بخشی دیگر از طرح‌های زراعت چوب در اراضی کشاورزی و جلگه‌ای و حتی قاچاق از جنگلها تامین می‌شود. با این حال سال گذشته دولت به منظور کمک به تامین مواد اولیه این واحدها، از آزادسازی واردات چوب خبر داد. مصوبه‌ای که طبق گزارشات و آمارهای موجود هنوز اجرایی نشده است.

آزادسازی واردات چوب همچنان در کما!

در حالیکه در آبان ماه سال گذشته، آزادسازی واردات چوب طبق دستور وزیر جهادکشاورزی آزاد اعلام شد اما شواهد نشان می‌دهد با گذشت بیش از ۱۰ سال از آغاز طرح صیانت از جنگل‌ها، همچنان ورود چوب برای دوام کار صنایع سلولزی در کشور ممنوع است و به رغم اجرای طرح صیانت از جنگل‌ها و ممنوعیت برداشت چوب از جنگل‌های هیرکانی شمال کشور، همچنان بخش اعظمی از نیاز این واحدها از طریق چوب‌های جنگلی چه در بخش بهره برداری و چه قاچاق تامین می‌شود.

تا پیش از اجرای طرح تنفس، بهره برداری از جنگلها به منظور تامین نیاز اولیه صنایع چوب بود که در حال حاضر بخشی از این نیاز با زراعت چوب تامین می‌شود

در حالیکه کمبود مواد اولیه سلولزی یکی از تهدیدات پیش روی حیات این صنعت است؛ سازمان صمت استان در صدور مجوزهای جدید سلولزی به چگونگی تامین خوراک این واحدها نیز توجه می‌کند؟ آیا سازمان جهاد کشاورزی برای رفع نیاز دو میلیارد متر مکعبی چوب برای تامین نیاز این واحدها راهکاری در توسعه طرح زراعت چوب‌اندیشیده است؟

در جنگلکاری دولتی حدود ۶۴۰ هکتار زراعت چوب اجرا شده

امیر نصراللهی معاون اداره جنگلکاری اداره کل منابع طبیعی گیلان، طرح زراعت چوب در اراضی کشاورزی و جلگه‌ای را بخش آخر تعهدات توسعه‌ای در بهره برداری از جنگلها عنوان کرد و به مرور گفت: تا پیش از اجرای طرح تنفس، بهره برداری از جنگلها به منظور تامین نیاز اولیه صنایع چوب بود که در حال حاضر بخشی از این نیاز با زراعت چوب تامین می‌شود.

کل برداشت چوب از طرح زراعت استان چیزی حدود ۵۵ الی ۶۰ هزار متر مکعب چوب دولتی است که از حدود ۱۵۰۰ متر مربع زمین زراعی در شهرهای صومعه سرا و کیاشهر و..برداشت می‌شود این درحالیست که نیاز صنایع ۲ میلیون متر مکعب در سال است.

وی با اشاره به زراعت چوب توسط کشاورزان اضافه کرد: گیلان قطب زراعت چوب کشور است و مردم نیز با تولید صنوبر و فروش آن به صنایع در توسعه این طرح نقش اثر گذاری دارند.

نصراللهی با اشاره به اینکه سال گذشته در بحث جنگلکاری دولتی در حدود ۶۴۰ هکتار زراعت چوب اجرا شده است، از زراعت چوب در ۴ هزار هکتار اراضی کشاورزی و توزیع ۵ میلیون اصله نهال بین مردم خبر داد و افزود: با این وجود بیشترین مواد اولیه مورد نیاز صنایع سلولزی از خارج استان تامین می‌شود.

جنگلهای استان را لخت کردند

در سوی دیگر «بهمن کریمی» مسؤول اداره بهره برداری جنگلهای منابع طبیعی استان تأکید دارد: چوب جنگلهای استان جوابگوی صنایع سلولزی موجود نیست و گیلان دیگر ظرفیت تامین چوب را ندارد. در واقع جنگلهای استان را لخت کرده اند و  اکنون بیشتر مواد اولیه این صنایع از استان های دیگر تامین می‌شود.

وی اضافه کرد: کل برداشت چوب از طرح زراعت استان چیزی حدود ۵۵ الی ۶۰ هزار متر مکعب چوب دولتی است که از حدود ۱۵۰۰ متر مربع زمین زراعی در شهرهای صومعه سرا و کیاشهر و.. برداشت می‌شود.  این درحالیست که نیاز صنایع ۲ میلیون متر مکعب در سال است.

بهره برداری و برداشت چوب ازجنگل ها چند سالیست که ممنوع شده است

کریمی با بیان اینکه صدور مجوز بهره برداری و برداشت چوب ازجنگل ها چند سالیست از سوی واحد بهره برداری از جنگلهای شمال متوقف شده است تأکید کرد: تاکنون تامین چوب مورد نیاز این واحدها از باغات مردم و زراعت چوب دولتی بوده است.

این مسؤول تأکید کرد: تا زمانیکه صنایع مصرف کننده چوب در استان فعالیت دارند و بازار مصرف این واحدها وابسته به تولید چوب چه در بخش دولتی و چه خصوصی باشد به هر طریقی این مواد تامین می‌شود. مادامیکه بازار مصرف متقاضی چوب موجود باشد، قاچاق چوب هم به شدت رواج دارد. در حال حاضر چرای بی رویه دام از نهال‌های کشت شده در اراضی دست کاشت و طرح‌های زراعت به خصوص در مناطق فومن و تالش معضل اصلی طرح‌های جنگلداری شده است.

مصرف کنندگان از طریق قاچاق از جنگلها ، حریم و بستر رودخانه‌ها چوب مورد نیاز خود را تامین می‌کنند

مسؤول بهره برداری از جنگلهای گیلان به نبود سازو کار کنترل و عدم نظارت در استانهای شمالی اشاره کرد و افزود: وقتی چوب از مراجع قانونی تامین نشود، مصرف کنندگان به انحای مختلف چه از طریق قاچاق از جنگلها و چه از حریم و بستر رودخانه‌ها چوب مورد نیاز خود را تامین می‌کنند که برای این کار هم نیاز به دریافت مجوز ندارند.

۲۵ درصد چوب مورد نیاز این واحدها از استان تامین می‌شود

بالغ بر ۲۰۰ واحد تولیدی بزرگ و کوچک در صنعت سلولزی در بخش‌های پالت سازی،‌ام دی اف، مصنوعات چوبی در استان فعالیت دارند که تنها ۲۵ درصد مواد اولیه مورد نیاز این واحدها از استان تامین می‌شود و مابقی از استانهای همجوار تهیه می‌شود.

کریمی به قاچاق چوب از استانهای مرکزی کشور برای مصارف مختلف استان اشاره کرد و گفت: گاها در بازرسی‌های مختلف شاهد ورود چوب بلوط زاگرس به شکل مخلوط با چوب‌های صنوبر به استان بودیم که این عمل در سایه نبود نظارت و پشتیبانی رخ داده است.

مسؤول بهره برداری از جنگلهای گیلان با بیان اینکه از سال ۱۳۹۶ صدور مجوز بهره برداری از جنلگها تعطیل شده است تأکید کرد: تنها برای برخی پروژه‌های اجتناب ناپذیر از جمله درختان خطر آفرین در مسیر پروژه‌های انتقال برق مجوز برداشت صادر می‌شود.

صنایع کاغذ و سلولزی با کمبود مواد اولیه و چوب روبر‌و هستند

در حالیکه طبق قانون مجلس شورای اسلامی هرگونه سرمایه گذاری بخش خصوصی در شهرک‌های صنعتی نیازمند دریافت مجوزهای مختلف نیست؛ استان‌های مازندران و گیلان به عنوان قطب تولید صنایع کاغذ و سلولزی درکشور با اشتغالزایی بالایی که این صنایع به همراه دارند با کمبود مواد اولیه و چوب روبر‌و بوده و این سرمایه گذاری‌ها با تهدید ادامه حیات مواجه هستند. سازمان صمت استان برای حل موانع و چالش‌های این بخش از جمله تامین مواد اولیه و شرایط توسعه تولیدات چه برنامه ریزی داشته است؟

۲۵ درصد نیاز صنایع سلولزی از گیلان تامین می‌شود

«سعید اخلاقی» معاون امور صنایع و معادن سازمان صمت گیلان در پاسخ به سوال مرور با تأکید به اینکه واحد سلولزی که هفته گذشته در رشت افتتاح شده در حوزه محصولا سلولزی بهداشتی بود بیان کرد: این واحد برای مواد اولیه خود از چوب تغذیه نمی‌کند.

معاون صنایع استان با اشاره به فعالیت بالغ بر ۲۰۰ واحد تولیدی بزرگ و کوچک در صنعت سلولزی در بخش‌های پالت سازی،‌ام دی اف، مصنوعات چوبی تأکید کرد: تنها ۲۵ درصد مواد اولیه مورد نیاز این واحدها از استان تامین می‌شود و مابقی از استانهای همجوار تهیه می‌شود.

دستگاه‌های اجرایی راسا قادر نیستند جلوی صدور مجوز را بگیرند

اخلاقی با بیان اینکه طبق قانون تسهیل مجلس، ایجاد محدودیت و عدم صدور مجوز برای واحدهای جدید امکان پذیر نیست تصریح کرد: طبق این قانون صدور مجوزهای کسب و کار به دلیل اشباح بازار ممنوع است اما در بخش سرمایه گذاری بخش خصوصی، دستگاه‌های اجرایی راسا قادر نیستند جلوی صدور مجوز را بگیرند. در عین حال برای تامین مواد اولیه این واحدها اقدامات خوبی از سوی دولت در حوزه واردات و توسعه زراعت چوب انجام شده است.

گیلان مکلف به زراعت چوب در ۶ هزار و ۶۰۰ هکتار از اراضی ملی است

لازم به ذکر است: طرح ملی زراعت چوب یکی از طرح‌های حفاظتی جنگل‌های هیرکانی است که بر اساس قانون ششم توسعه در استان‌ها اجرایی شده است. بر اساس این قانون؛ گیلان مکلف به زراعت چوب در ۶ هزار و ۶۰۰ هکتار از اراضی ملی است.

چرا صدور مجوزهای سرمایه گذاری در این بخش همچنان ادامه دارد؟

تأمین چوب  مورد نیاز صنایع بدون خسارت به منابع طبیعی، حفظ درختان جنگلی، پیشگیری از قاچاق چوب، کاهش واردات، صرفه جویی ارزی، کاهش فشار بر جنگل و ایجاد فرصت شغلی از اهداف این طرح بوده است. این طرح ملی از حدود ۵ سال قبل پیش همزمان با طرح تنفس جنگل در گیلان در حال اجرا است.

حال این سوال مطرح می‌شود با توجه به توقف بهره داری از جنگلها و عدم تامین نیاز مواد اولیه از طرح های زراعت چوب، چرا صدور مجوزهای سرمایه گذاری در این بخش همچنان ادامه دارد؟ چنانچه تعدد استقرار و افزایش این واحدها چیزی جز افزایش قاچاق چوب از جنگل ها و برداشت های بی رویه از منابع طبیعی برای استان به همراه ندارد.