طرح تحول سلامت و سایر طرح های درمان محور،دمیدن شیپور از دهانه ی گشاد می باشد که صدایی و تاثیری ندارد/در مدیریت دکتر آشوبی ،بهداشت جایگاه واقعی و اولویت دار خود را دارد

مقوله ی سلامت یکی از مباحث بنیادین و استراتژیک در تمام جوامع توسعه یافته و در حال توسعه واقعی محسوب می‌شود و همه ی بزرگان علم نیز بر اهمیت مقوله ی سلامت در زندگی فردی و اجتماعی انسانها تاکید کرده‌اند.
در مهندسی فرآیند سلامت در جامعه صاحب نظران بدرستی از نامگذاری وزارتخانه مربوط پیداست که بهداشت در صدر قرار گرفته است و بر عکس نام این مجموعه ی بزرگ و مهم برنامه ریزی و هدف گذاری ها در ایران از بهداشت شروع نشده بلکه با اولویت درمان ،ماموریت این مجموعه ی بزرگ برعکس گردیده‌است.
اساسا یکی از مشخصات جوامع توسعه یافته و در حال توسعه واقعی ،میزان بالای برخورداری مردم آن جوامع از سرانه ی بهداشتی و درمانی می باشد.
در جوامع توسعه یافته ی اروپایی،امریکا،استرالیا، کانادا،ژاپن ،آرژانتین،کره، و… بهداشت و پیشگیری در اولویت های خیلی مهم در حوزه ی عمومی سلامت قرار دارد.
علمای صاحب نظر متفق القول هستند که اگر در جوامع مهارتهای اولیه ی زندگی سالم به همراه سایر مهارتهای زندگی مورد توجه تصمیم سازان و تصمیم گیران قرار گیرد، مقوله ی سلامت به معنای عام در آن جوامع به بهترین شکل عملیاتی و پیاده خواهد شد.
وقتی که در فرهنگ عمومی جامعه ،مؤلفه های بهداشت فردی و اجتماعی از قبیل رعایت کامل بهداشت فردی و عمومی،بهداشت تغذیه،بهداشت محیط و بهداشت روانی و…با فرهنگ سازی نهادینه گردد و رعایت شود،حوزه ی پر هزینه ی درمان با کمترین مراجعین و در نتیجه کم هزینه خواهد شد.به عبارت دیگر هرگونه هزینه برای بخش بهداشت و پیشگیری،هزینه به فایده و در واقع سرمایه گذاری پرسود برای داشتن جامعه ی سالم و با نشاط است.
صاحب نظران باور دارند،یکی از ایرادات اساسی طرح های تحول سلامت و سایر طرح های درمان محور در ایران،همین مقوله است که به بخش مهم بهداشت و پیشگیری کم توجهی اساسی شده و بر عکس بخش پر زیان و کم بازده درمان در اولویت قرار گرفته است.!!
به نظر می‌رسد که اگر نصف منابعی که در طرح های تحول سلامت و سایر طرح های درمان محور که به حوزه ی درمان اختصاص یافته در حوزه ی بهداشت و پیشگیری هزینه می شد،امروز بازدهی طرح تحول سلامت در وضعیت خیلی مطلوب تری قرار داشت و مراجعه به مراکز درمانی به حداقل می رسید..

با پیش درآمد بالا،این قلم در نظر دارد تا برنامه ها و تدابیر مدیریت‌کنونی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی نمی تواند در تحول آفرینی و نهادینه کردن بهداشت و پیشگیری در ایران و استان گیلان نقش آفرین باشد ،مورد بررسی اجمالی قرار دهد.
شواهد نشان می‌دهد که تدبیر دکتر آشوبی، ریاست دانشگاه علوم پزشکی گیلان ، گام ها و اقدامات تاثیرگذار برای تبیین و اعلام اینکه مقوله ی بهداشت و پیشگیری در تمام زمینه های سلامت جامعه جدی تر از گذشته برداشته خواهد شد و یا در دست اقدام دارد و ضروری بود .
ضرورت دارد این دیر شدن اهمیت واقعی به مقوله ی پیشگیری و بهداشت دیرتر از این وضعیتی که قرار داریم نشود و دولتها و مدیران ارشد وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی با بازنگری منطقی به نحوه ی اجرای طرح های تحول سلامت و سایر طرح های درمان محور و با اولویت دادن به حوزه ی بهداشت و پیشگیری آب رفته را هر چه زودتر به جوی بازگردانند؟!.
با کمال تأسف در برخی موارد و مدیریت ها در حوزه ی معاونت بهداشتی از وجود صاحب نظران و متخصصان حوزه ی بهداشتی کمترین استفاده شده است.مثلا متخصص دکترای بهداشتی در دانشگاه علوم پزشکی گیلان در حوزه ی غیر از تخصص ویژه خود مشغول به کار است و این در حالی است که مثلاً یک پزشک درمانگر در معاونت بهداشتی همه کاره می شود و این هم یکی از نقص های علمی و فنی مدیریتی در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه علوم پزشکی گیلان است که این کج سلیقگی ها صورت گرفته است!؟.

در این راستا ،اظهارات صاحب نظران حوزه ی سلامت مبنی بر اینکه در طرح تحول سلامت و دیگر طرح های درمان محور در ارتباط با حوزه ی بهداشت و پیشگیری کم لطفی زیادی شده است،خود تایید تاکیدات این قلم در اهمیت دادن به حوزه ی بهداشت و پیشگیری است.
باید در حوزه ی سلامت از بیراهه به راه اصلی بازگردیم.
اگر در حوزه ی عمومی سلامت ،آموزش های اولیه ی بهداشتی و پیشگیری را در بخشهای بیماری های واگیردار و غیر واگیر دار،تغذیه سالم و رفتارهای هنجار اجتماعی و …بخوبی نهادینه کنیم ( صد البته بسیاری از وزارتخانه ها و نهادها در این فرآیند ،بایستی در کنار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشند)،قطعا ورودی به مراکز درمانی به حداقل خواهد رسید و این  یعنی رفتن به راه تامین سلامت عمومی جامعه و بازگشت از بیراهه و کژراهه ی نظام سلامتی که صرفاً درمان محور است.
می گویند صحیح تر است برای اینکه فردی بتواند شرافتمندانه زندگی کند ،باید به او روش ماهی گرفتن را بیاموزیم،نه ماهی خوردن را. همین حکایت به طریق اولی تر در حوزه ی مهم سلامت مصداق دارد،اگر بهداشت و پیشگیری در تمام بخش ها به خوبی در جامعه نهادینه شود،بیماریهای واگیردار و غیر واگیر دار و بیماری های روان بستر و…به مراتب بسیار کمتر به سراغ انسانها می روند.