لایل ناترازی در تولید و مصرف انرژی برق در ایران ؛

مافیای سوخت های فسیلی ،ضعف و ناتوانی مدیریتی و فقدان نیروگاههای خورشیدی و بادی

اختصاصی  _اشاره__پیش از شروع بحث ناترازی در تولید نیروی برق در کشور ، ضرورت دارد تا از تلاش های بیدریغ مدیران و کارکنان شرکت های برق منطقه ای گیلان و توزیع نیروی برق گیلان برای پایداری شبکه برق استان گیلان با تمام مشکلاتی که برای صنایع استان ایجاد شده است ،قدردانی نماییم. چون مقوله ی […]

اختصاصی  _اشاره__پیش از شروع بحث ناترازی در تولید نیروی برق در کشور ، ضرورت دارد تا از تلاش های بیدریغ مدیران و کارکنان شرکت های برق منطقه ای گیلان و توزیع نیروی برق گیلان برای پایداری شبکه برق استان گیلان با تمام مشکلاتی که برای صنایع استان ایجاد شده است ،قدردانی نماییم.
چون مقوله ی ناترازی در تولید و مصرف انرژی برق یک بحث کلان کشوری و در سطح دولت و وزارت نیرو و دیگر عوامل بیرونی می باشد که از اختیارات شرکت های استانی تحت مدیریت وزارت نیرو خارج می باشد.
به نظر می رسد سیاست های اقتصاد انرژی در ایران متأثر از گردانندگان و منفعت طلبان سوخت های فسیلی و سود های کلانی که در مصرف این نوع سوخته ها برای مافیای سوخت های فسیلی دارد ، می باشد که تاکنون این مافیا اجازه نداده است نیروگاهها ی خورشیدی در کشور راه‌اندازی شوند و این چالش جدی یکی از دلایل این ناترازی در تولید و مصرف برق ، یعنی فقدان نیروگاهها ی خورشیدی می باشد.

برخورداران از منافع سوخت های فسیلی و یا مدیریت ضعیف و ناتوان در حوزه ی اقتصاد انرژی در ایران تاکنون در دولت‌های مختلف نتوانسته بر مافیای سوخت های فسیلی و یا تنبلی و ضعف مدیریتی کلان در این حوزه غلبه کند.
حامیان و حاملان و شاید مافیای سوخت های فسیلی ،نه توجهی به حفاظت از محیط زیست و زندگی مردم و حیات وحش دارد و نه به فکر آیندگان به عنوان سهامداران منابع مختلف زیر زمینی در ایران دارد….

 

نکته ی اول در فصول گرم سال که معمولاً از اواسط بهار شروع می شود و تا پایان تابستان ادامه دارد طبیعتاً با افزایش دما، که همیشه و هرساله قابل پیش‌بینی‌ بوده و هست، برای مدیران مسئول آب و برق کشور ناگهان به گرفتاری روزانه تبدیل می گردد و نقل محافل و مصاحبه‌های‌شان.
چنان ‌که مانند ارشمیدس فریاد برمی‌آورند که یافتم، یافتم!! و
در پاسخ مشکل خود‌آفریده سرا‌پرده می‌زنند و با فرافکنی ،مسئولیت را به گردن صنعت، تولید، مصارف خانگی، اشتغال و حتی برخی شان توطئه بیگانه می‌اندازند.
درحالی‌که برای یافتن روزهای گرم سال نیازی نیست که با مردم و صنایع درگیری «عدم مصرف» راه بیندازند، فقط کافی است که به اندوخته های نیاکان ایرانیان در بیش از ۲۵۰۰ سال پیش و به نظرات حضرات دانشمند خواجه نصیر‌الدین طوسی، حکیم عمر خیام و همکاران‌شان در تدوین تقویم جلالی را بازبینی تا براحتی حل مشکل کنند ،البته اگر متولیان امور بخواهند.!!

نکته ی دوم__ با اینکه سالهاست که آشکار شده کره زمین گرم‌تر می‌شود( تغییرات اقلیمی) و به‌ویژه در صد سال اخیر و می‌دانیم کشور ما را هم محققان و هم متولیان در حد و اندازه ی خودش ،در شمار مسببان گرمایش زمین قرار داده‌اند، بدون آنکه متناسب با این مصرف انرژی, اقتصاد ملی در «تولید و اشتغال» بارور شده باشد!!

نکته ی سوم__ تولید در زمینه ی فعالیت‌های نفت و گاز و نیروی برق و صنعت ، برترین فعالیت‌های بشری هستند و مردم نیز ناچارند برای کاهش دمای فضای زندگی در ایام گرم سال، خود را از گرمای کویری ایران‌زمین برهانند و مجبور به استفاده از دستگاههای خنک کننده می شوند.
هم‌اکنون آموخته‌اند که با سیستم های سنتی و قدیمی در تولید انرژی برق در این دوره ی مدرن، پاسخ‌گوی منازل و صنایع و… نیستند و نیاز به نیروی برق بیشتری دارند.

نکته ی چهارم__ افزایش تقاضا برای مصرف برق در ایام گرم سال و بویژه در روزهای گرم تابستان، که هم شدت تابش خورشید بیشتر می‌شود و هم روزها تا ۱۷ ساعت به درازا می‌کشد و یکی از بیشترین نوازش‌های خورشیدی در نیمه ی اول سال نصیب سرزمین‌ گهربار ایران می‌شود که وجود همین خورشید سوزان و یا آفتاب عالمتاب و روشنایی و گرمای طولانی مدت روز های بهار و تابستان بهترین فرصت برای تولید انرژی برق از گرما و نور خورشید برای مصرف صنایع و مصارف خانگی می باشد که با کم تدبیری و بی تدبیری و ضعف مدیریتی و بعضاً تعارض منافع با برخی منفعت طلبان و حامیان سوخت های فسیلی، تاکنون به هدر رفته است.

نکته ی پنجم__اخترشناسان و صاحب نظران علوم سماوی معتقدند در روزهای گرم سال اوج تابش خورشید از نیمروز است تا غروب ،در همین ساعت نیز اوج تقاضا برای مصرف برق در تولید صنعتی، منزل، اداره ها، بانک‌ها و مؤسسات عمومی می باشد. در همین ساعت می‌توان پهنه ی ارتفاعات بالاتر از هزار متر از سطح دریا را تبدیل به نیروگاه های خورشیدی کوچک،متوسط و بزرگ کرد و بسیاری از کمبودهای انرژی برق را براحتی جبران نمود . پس برای حل مشکل کمبود انرژی برق راهکار های علمی و عملی وجود دارد،البته به شرطی که متولیان و مسئولان در سطوح مختلف بخواهند.!!!
وقتی دستور می‌دهند صنایع مهم و اصلی و پر مصرف انرژی برق کشور تا حدود ۷۰ درصد از تولید خود بکاهند!! این دیگر راه‌حل نیست؛ بلکه عین گمراهی، ضعف مدیریت ، تعارض منافع و آدرس غلط دادن و ضد منافع ملی است. چگونه صنایع فولاد، پتروشیمی، مس و آلومینیوم را که در این دوره ی حساس و با وجود تنگناهای اقتصادی کمرشکن و وجود تورم و… وادار می کنیم تولید را تعطیل کنند. حال آنکه خورشید در آسمان ایران و بویژه در ارتفاعات انرژی خود ارزانی داشته ولی متولیان امور حتی کمترین استفاده را از این منبع سالم و پاک نمی کنند.
استفاده بهینه از این ظرفیت و پتانسیل بزرگ تولید انرژی پاک ( نیروگاهها خورشیدی) براحتی می تواند تمام مشکلات موجود در فصل بهار و تابستان را یا از بین ببرد و آنقدر کاهش دهد تا اقتصاد ملی آسیب نبیند.

نکته ی ششم__ فقط بیان وجود کمبود حدود ۱۲ هزار مگاوات برق هنر مدیریتی نیست بلکه هنر و اثرگذاری مدیریتی در این است که با ارائه ی راه حل های منطقی و علمی و عملی مشکل کمبود برق حل شود.
صاحب نظران و کارشناسان باور دارند ،برای نمونه در روزهای گرم بهار و تابستان و به‌ویژه از چند ساعت به ظهر مانده تا نزدیک غروب درست برای ساعت‌هایی است که فقط در محدوده ی رشته کوه های البرز می‌توان ۵۰ هزار مگاوات برق تولید کرد؛ ولی ذهن عافیت طلب و ضعیف کم کار برخی مدیران و مدیریت های دولتی و شاید مافیای برخوردار سوخت های فسیلی و حرارتی در این موضوع اجازه نمی‌دهد تا این مشکل با ایجاد نیروگاهها خورشیدی حل شود.

نکته ی هفتم__ صاحب نظران اقتصاد انرژی و تولید اقتصادی برق خورشیدی معتقدند،ایران، تبت و ارتفاعات آند در آمریکا مرکزی بهترین نقاط جهان برای تولید انبوه انرژی خورشیدی هستند. (رجوع کنید به کتاب ارزشمند Powerty of power نوشته ا‌ستاد Barry commoner، چاپ ۱۹۷۶٫) با کمال تأسف به نظر می رسد در کشور ما ظرفیت‌سازی تولید برق حرارتی مافیای خود را دارد که با به کاربری ظریف ترفندهای فراوان اجازه نمی‌دهند با تولید بخش خورشیدی در ساعات اوج «ناترازی برق» مشکل را به نفع صنعت، تولید و اشتغال حل شود و بهای برق مصرفی در فصل گرما را از تولید صنایع تأمین کرد!!!!
کارشناسان باور دارند

قسمت های جنوبی کوه‌های اطراف شهرستان اراک در استان مرکزی می‌تواند برق مورد نیاز صنایع آلومنیوم، پتروشیمی، پالایشگاه و صنایع ماشین‌سازی‌های مختلف منطقه ی صنعتی اراک را در روزهای گرم تابستان و بهار تأمین و بهای آن را هم از محل صادرات و فروش داخلی همین صنایع تأمین کند و نیاز به کاهش تولید صنایع در این زمینه‌ها نیست.

نکته ی هشتم__وعده های پوپولیستی برخی مسئولان دولتی برای اختصاص یارانه ویژه تأمین برق روستایی از شبکه ی سراسری و یارانه ی ویژه برای موتورهای پمپ های استخراج آب های زیرزمینی و همچنین پمپاژ آب زاینده‌رود و برخی دیگر از رودخانه های داخلی به ارتفاعات بالا دست ، در واقع نوعی تخریب محیط زیست و خالی شدن سفرهای آب زیرزمینی در بخش های وسیعی از شرق،غرب ،شمال غربی و جنوب غربی و شرقی و فلات مرکزی ایران می باشد که نشست دشت های ایران در نقاط مختلف را به ارمغان آورده است و حتی دریاچه مهم و حیاتی ارومیه را در معرض خشکی قرار داده است!!

نکته ی نهم__با توجه به مصوبات مجلس در مورد استفاده از نیروگاهها و پنل های خورشیدی در تولید برق در وزارتخانه ها ،ادارات ،بانکهاو… ولی با کمال تأسف این مصوبه به هیچ عنوان ضمانت اجرایی نداشته و عملاً اجرایی نشده است ،بطوریکه هیچ وزارتخانه و اداره‌کل و حتی وزارت نیرو با آن ساختمان های غول پیکر و بانک مرکزی با دو ساختمان شیشه ای بزرگ و تقریباً آماده برای نصب پنل های خورشیدی ،هیچ اقدامی برای تولید انرژی برق از خورشید نکرده‌اند!!

علی ایحال به نظر می رسد، مافیای ساخت و راه‌اندازی نیروگاهها حرارتی با سوخت های متنوع فسیلی که مخرب محیط زیست و یکی از عوامل گرمایش زمین هستند ، اجاره ی تولید برق بسیار پاک از نیروگاهها خورشیدی بزرگ و کوچک را به دولتها نداده و نمی دهند تا همچنان ضمن آلودگی محیط زیست و افزایش گرمایش زمین با شدت ادامه داشته باشد.