وزیر کار باید راهکارهای قناعت را هم پیشنهاد می‌داد!

چندی پیش فیلمی از صحبت‌های وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی منتشر شد که در آن صولت مرتضوی در حین بازدید از یکی از کارخانه‌های تولیدی به مناسبت روز کارگر به سؤالات گزارشگر صداوسیما هم پاسخ می‌داد، اما یکی از پاسخ‌هایی که او داد، تلخ و تأمل‌برانگیز بود.

 گزارشگر از وزیر کار می‌پرسد: خودتان تابه‌حال کارگری کرده‌اید؟ مرتضوی پاسخ می‌دهد: من اصلاً خودم کارگر زاده‌ام، هر کاری بگویید انجام می‌دهم، بیل دست من بدهید دست دیگران هم بدهید. کلنگ بدهید یا داس بدهید تا درو کنیم، گاهی در دوران نوجوانی و جوانی زمانی که محصولات را درو می‌کردیم دستم تاول هم می‌زد و متورم می‌شد.

 زمانی که خبرنگار از او می‌پرسد: پس‌درد کارگر را چشیده‌اید؟

می‌گوید: حتماً همین‌طور است، اما زمانی که خبرنگار از او می‌پرسد: آیا با این میزان حقوق کارگری می‌توان زندگی هم کرد؟ وزیر کار می‌گوید: واقعاً سخت است، اما با قناعت می‌توان ساخت!

 پس از آن خبرنگار می‌گوید: شما خودتان می‌توانید؟ مرتضوی می‌گوید: من در طول عمرم با حقوقم زندگی کرده‌ام البته آدم‌ها با هم فرق می‌کنند و خانواده من کم‌توقع هستند. مرتضوی در پاسخ به این پرسش که آیا به دنبال این هستید که معیشت و سفره کارگران را رنگین‌تر کنید هم می‌گوید: حتماً، این رقمی که اعلام شده رقم حداقلی است؛ یعنی حداقل حقوق باید ۲۷ درصد اضافه شود و اگر کارگری توانمندی‌های بیشتری دارد قدرت چانه‌زنی بیشتری هم با کارفرما دارد و اگر کارفرمایی می‌خواهد بیشتر از حقوق مصوب پرداخت کند و پاداش بدهد نوش‌جانشان محدودیتی وجود ندارد، از ۲۷ درصد کمتر نباید حقوق بدهند، اما از این میزان بیشتر بدهند که مانعی ندارد.

 در شرایطی که سبد معیشت یک خانوار چهارنفره، دو ماه از سال ۱۴۰۲ نگذشته به بیش از ۱۵ میلیون تومان رسیده، این سؤال مطرح می‌شود که چگونه می‌شود با حداقل حقوق کمتر از ۸ میلیون‌تومانی با اجاره‌خانه‌های کمرشکن و هزینه‌های بالای زندگی مخصوصاً در کلان‌شهرها به چیزی باید «قانع» بود؟

آلبرت بغوزیان، اقتصاددان هم در این باره به «اعتماد» گفت: وزیر کار باید راهکارهای قناعت را هم پیشنهاد می‌داد، اما سؤالی که مطرح می‌شود، این است که چطور باید زندگی کرد؟ این اقتصاددان گفت: وزیر کار بیشتر مسئولیت بخش اشتغال را دارد و اگر او در خصوص دستمزدها صاحب‌نظر است سایر وزارتخانه‌ها هم در مورد کنترل قیمت‌ها دخیل هستند و اگر قرار باشد میزان تورم در محدوده ۲۵ و ۳۰ درصد هم باقی بماند باز هم با این میزان افزایش دستمزدها تنها به معنی کوچک‌تر شدن سفره‌های مردم است و باید باز هم مردم را به قناعت تشویق کنند. برای من هم جالب است که خبرنگاران چگونه با این‌گونه پاسخ‌ها برخورد می‌کنند.

این کارشناس اقتصادی در مورد افزایش ۲۷ درصدی دستمزدها برای سال ۱۴۰۲ نیز خاطرنشان کرد: ۲۷ درصد رشد به این معنی است که به طور متوسط برای سال قبل این میزان به حقوق پایه اضافه شده و به معنی این است که تورم سال قبل را جبران کرده و نه سال جدید را، اما میزان تورمی که بر اساس منابع رسمی ۴۵ درصد بوده به این معنی است که باز هم به‌اندازه ۱۸ درصد از تورم عقب است.

بغوزیان گفت: میزان تورم قشر ضعیف که در آن مواد غذایی و اجاره مسکن و کالای اساسی وجود دارد به‌مراتب بیشتر از تورم در دهک‌های بالای جامعه است ضمن آنکه این افراد ضعیف دارایی هم ندارند تا دارایی‌شان ۴۵ درصد رشد کرده باشد؛ بنابراین تورم باعث افت قدرت خرید این افراد می‌شود و افزایش دستمزدها هم معمولاً بعد از یک‌ساله صورت می‌گیرد و باید هر سال برای آن تصمیم‌گیری شود.

او ادامه داد: در دهک‌های بالای جامعه هزینه‌هایی در خصوص سفرهای خارجی و خرید ملک و… مطرح است، اما در مورد دهک‌های پایین جامعه موضوع رشد تورم در مورد اجاره مسکن و خرید مواد غذایی و حمل‌ونقل عمومی و… مطرح می‌شود و به این افراد فشار بیشتری هم می‌آید. این اقتصاددان ادامه داد: یک کاسب یا یک تکنیسین بلافاصله در ابتدای سال میزان دستمزدش را بالا می‌برد و تورم را جبران می‌کند، اما افزایش حقوق کارگران و کارمندان برای جبران سال قبل است. او تصریح کرد: در محاسبات تورمی که یک شاخص برای رشد قیمت‌هاست معمولاً ۳۳۰ قلم کالا مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و نسبت به سال قبل بررسی می‌شود و متوسط رشد قیمت‌ها بر اساس این ضرایب اعلام می‌شود و تورم سبد معیشتی برای همه دهک‌ها یکسان است.

مصطفی شریف، عضو هیئت‌علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی در واکنش به سخنان وزیر کار و تشویق کارگران به «قناعت» به روزنامه اعتماد گفت: بنده با این سخنان وزیر کار به یاد شعب ابی‌طالب می‌افتم؛ هر چند یک زمانی اقتضا می‌کرد که در زمان جنگ آن‌گونه عمل شود و مردم در آن زمان قناعت را پیش گیرند، اما باید این را هم در نظر گرفت که نمی‌توان همیشه در شعب ابی‌طالب باقی ماند و در تاریخ هم آمده مسلمانان پس از یک مدت کوتاهی از شعب ابی‌طالب بیرون‌آمده و جامعه را تغییر دادند.

شریف افزود: نمی‌توان همیشه مردم را به قناعت تشویق کرد. این موضوع که اصلاً شدنی نیست، پس چه زمانی قرار است جامعه به یک توسعه و پیشرفت مناسب دست پیدا کند و به وضعیت مناسبی برسد؟ بالاخره باید فکری به حال قشر زحمتکش جامعه مانند کارگران، معلمان و بازنشستگان و… بشود. پس چه زمانی باید این اقشار بهتر زندگی کنند؟

این اقتصاددان اضافه کرد: دستمزدها اصلاً تناسبی با میزان تورم موجود در جامعه ندارد، قوانینی هم که در سال‌های گذشته وضع شده حکم کرده که بازنشستگان ۹۰ درصد میزان حقوق شاغلان را دریافت کنند، اما امروز شاهد آنیم که اصلاً معادل‌سازی نمی‌شود و به نظر می‌رسد با این نوع برخوردها جامعه را به ذلت کشانده‌اند.

عضو هیئت‌علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی یادآور شد: برخی مواقع با دیدن بازنشستگان اشک در چشمانم حلقه می‌زند. این افراد با داشتن فرزند و نوه و مشکلات خاص ایام کهولت و نیازمندی‌شان به دارو و درمان و نرخ‌های سرسام‌آور چگونه قرار است با این میزان درآمد سر کنند؟

او گفت: معیشت مردم اصل است و سایر موضوعات باید حول‌وحوش معیشت آنها باشد و این دستمزدها اصلاً با تورم‌های به وجود آمده تناسبی ندارند./ اعتماد