یک اتاق نشیمن بیرونی برای همه افراد جامعه!

ابوالفضل رضائی: این روزها مدعیانی که کوچکترین محدوده اثرگذاری اجتماعی بر ساختار قدرت( دولت) را بعد از سردترین انتخابات ریاست جمهوری چهار دهه اخیر بر اریکه قدرت دست یافته‌اند، به‌ جای پاسخگویی به شعارها و وعده‌های خود دایم با طرح اقدامات و فضاسازی‌های اجتماعی مخرب مشغول آدرس غلط دادن به جامعه و انحراف افکار عمومی هستند.

پیاده راه فرهنگی رشت را شاید یکی از بهترین طراحی‌های شهری کشور با اهدافی قابل دفاع در سطح ایران دانست که تبدیل به نماد رشت در سطح جهان شده، اما گویی در حافظه میل و اراده‌‌ی عده ای در استان ه‍ر آنچه مقبول واقع شود بایستی تخریبش کرد!
برای نخستین بار در جهان، برنامه ریزان کپنهاگ دانمارک در سال ۱۹۶۲ تصمیم به محدود کردن خودروها در یکی از مناطق شهری گرفتند و بعد آن به تدریج در سایر کشورها گسترش یافته و امروزه در بسیاری از کشور‌ها؛ پیاده‌راه‌ها به یکی از مهمترین کارویژه‌های اجتماعی و فرهنگی و گردشگری تبدیل شده است. تصور اینکه در محدوده‌ی منطقه‌ای فروشگاهی و بدون خودرو با جلوه‌ای از آثار تاریخی، فرهنگی و دسترسی‌های ویژه از هتل‌های اقامتی- پذیرایی و فضایی شاد و پر از هیجان برای همه سنین اجتماع را به آشوب دیدگاه‌های تنگ نظرانه تقلیل دادن، کاری ست بس مشکوک و غیر قابل دفاع.
جهانی که قوانین پست مدرن را جایگزین مدرن می کند متاسفانه برای ما این حوالی شرایط طوری پیش می‌رود که بایستی برای دریافت و انتقال داده های بدیعی و سیاست های امتحان پس داده متحمل هزینه‌های گزافی شویم.
از این رو در این گزارش به بررسی پیاده راه فرهنگی رشت از منظر توسعه شهری و سلامت اجتماعی با مدد گرفتن از کارشناسان این حوزه مهندس روح الله غفاری و دکتر رویا دانش کهن می پردازیم و نتیجه آن را به مخاطبان واگذار می‌شود.

تخریب پیاده راه  پاسخی در حیطه ی دانش شهرسازی و مدیریت شهری ندارد

روح الله غفاری کارشناس مدیریت امور شهری در گفتگو با خبرنگار حکایت گیلان گفت: «نیکوس آنجلوس سالینگاروس» از نظریه پردازان حوزه شهری می گوید؛ هسته فضای شهری مخصوص عابرپیاده است و باید با پرداختن به این جنبه در طراحی شهری فضاهای شهری را انسانی تر و با سازگاری بیشتر با خصوصیات بشری ساخت.
آنچه از این نظریه متقن بر می‌آید تاکید بر پیاده مداری به معنای میزان قابلیت پیاده روی یک مکان و فاصله گرفتن از خودرو می باشد. بدین معنا فضاهای شهری مکان هایی پیاده مدار هستند که فضایی مطلوب و جذاب برای پیاده گان به همراه احساس آسایش ،راحتی و امنیت فراهم می آورند.

این فعال سیاسی و اجتماعی گفت: در تبیین مفهوم پیاده راه فرهنگی نیز می توان گفت پیاده‌راه‌ها مکان‌هایی باید باشند سرزنده با شبکه به هم پیوسته از خیابان‌ها، مسیرهای دسترسی مناسب به انواع مقاصد و امکان حضور گروه‌های مختلف سنی اجتماع، هنری ،صنفی که نمایش و ارائه آزاد از خلاقیت‌ها را فراهم می آورد.

یکی از اعضای شورای شهر سابق نقل می کرد که ثابت قدم در توجیه تاکید و اصرارش بر احداث پیاده راه می گفت میخواهد فضایی را به وجود بیاورد که مردم برای درک جذابیت های موجود در آن به راه رفتن باشند.
در کل می توان پیاده راه را پدیده‌ای جذاب در منظر طراحان و نظریه پردازان حوزه شهر و شهرسازی ساخته است؛ تعاملی بودن و همخوانی پیاده راه با اهداف توسعه پایدار در سویه های زیست محیطی ،ترابری ،اجتماعی و اقتصادی نام برد
روح الله غفاری در ادامه گفتگو با خبرنگار حکایت گیلان در پاسخ به پرسش مبنی بر علت مخالفت ها با چنین طرحی که علیرغم سالها از اجرای موفقیت آمیز و رضایت بخش توده های اجتماعی از آن و تبدیل آن به یک نماد و هویت شهر رشت در کشور و جهان را از سوی جریانی در استان اظهار داشت: این سوال پاسخی در حیطه ی دانش شهرسازی و مدیریت شهری ندارد . چون در ماژور ترین حالت که فضایی برای بخشی از شهروندان نامطلوب باشد؛ راه حل منطقی نزدیک نشدن و عبور نکردن از آن فضا هاست در صورتی که این مسأله عمومیتی جامع داشته باشد، در خالی ماندن این فضاها از انسان و فعالیت های انسانی خود را نشان می دهد که باید توجه مدیران شهری را برانگیزد و به ضرث قاطع در مورد پیاده راه مرکزی رشت صادق نیست.
غفاری در پایان گفت: این تحرکات ادامه واکنش های کمدی _تراژیک به مسأله پوشش است که نمونه های اخیر آن همچون پلمپ کردن پل عابر پیاده در مشهد شاهد بودیم و در کل روند خردمندانه ای در پیگیری این مخالفت ها وجود ندارد.

 پیاده راه  یک اتاق نشیمن بیرونی برای همه افراد جامعه است

رویا دانش کهن درباره کارکردهای اجتماعی پیاده راه فرهنگی رشت در گفتگو با خبرنگار حکایت گیلان گفت: “ساده ترین عنصر مشترک انسانی، کنش اجتماعی است.افراد بطور ذاتی نیاز به برقراری رابطه اجتماعی دارند و برقراری روابط اجتماعی هم نیاز به فضایی دارد که بتواند مجموعه ای از روابط فرهنگی و اجتماعی را میان گروه های خاص و در مکان های خاص فراهم سازد که فضای عمومی شهری یا همان پیاده راهها می تواند فضای موثری باشد. کلانشهر رشت با توجه به افزایش جمعیت بدلیل مهاجرت و دسترسی به امکانات مرکز رشت و افزایش آپارتمان سازی و افزایش تردد وسایل نقلیه؛ زندگی انسان ها در حصار ساختمان خلاصه شده است که مشکلات اجتماعی و ارتباط انسانی در کنار دهها مشکلی است برای انسان بوجود آورده است.

این کارشناس روانشناسی با اعلام اینکه پیاده راه فرهنگی رشت حیات اجتماعی را به کالبد مرکز رشت تزریق نموده است تصریح کرد : وجود بافت تاریخی ، فرهنگی، تفریحی ،ورزشی،مکان های تجاری و مسکونی، اغذیه فروشی، کلانتری ، فضای نشستن و معاشرت و استفاده در روزهای تعطیل و غرفه های سنتی را نیازهای اصلی و مهم یک فضای شهری را که همان ایمنی و انعطاف پذیری و سرزندگی می‌باشد را برای شهروندان فراهم کرده است. حضور شهروندان در ساعات مختلف جهت خرید، تفریح، معاشرت با هم و اجرای نمایش های خیابانی و بازی کودکان با هم در پیاده راه فرهنگی خود مبین روح حیات اجتماعی پیاده راه فرهنگی رشت است و همان هدف تقویت زندگی جمعی در خیابان های پیاده محور است و نشان دهنده همان هدف مقیاس شهرهاست که از ابتدا بر اساس حضور پر رنگ انسان ها شکل گرفته بود که با وجود تردد نقلیه موتوری این حقوق انسانی نادیده گرفته شده بود
دانش کهن در پایان این گفتگو با برشمردن پیوستگی سلامت اجتماعی و توسعه و نقش مثبت پیاده راه فرهنگی رشت گفت : اکثر خانواده ها زندگی در آپارتمان را برگزیدند و تمایلی اندکی به ارتباط با همسایگان دارند این مسئله باعث به خطر افتادن سلامت اجتماعی، مهمترین عنصر حیات اجتماعی ست خواهد شد. ایجاد فضاهای عمومی شهری یا همان پیاده راه ها عرصه ای از حیات اجتماعی است که در آن مسایل و موضوعات مورد علاقه عمومی را می توان به بحث و بررسی گذاشت و از آنجا که انسان در پیاده روی نزدیکترین ارتباط را با محیط برقرار می کند امکان درک و شور زندگی نهفته در محیط را بدست می آورد در حقیقت تبدیل خیابان به پیاده راه آن تبدیل به یک اتاق نشیمن بیرونی برای کل افراد جامعه بعنوان یک خانواده می کند و موجب تقویت ارتباطات و حس نزدیکی بین افراد می شود
رویکرد جدید طراحی شهری بسمت شهرهای پیاده پیش می‌رود زیرا اگر ارتباط اجتماعی در جامعه بصورت طبیعی و درست انجام شود بدلیل رد و بدل انگیزه ها، افکار و احساسات و عواطف؛ شناخت آنها از همدیگر بیشتر شده و باعث شکل گیری عنصر مهم ارتباط موفق به نام همدلی می‌شود که خود به ارتباط اجتماعی سالم و موثر و توام با احترام در جامعه کمک میکند و در پیشبرد اهداف توسعه نیز یاری می رساند.”

خاطره ها را حفظ کنیم

بهرحال نمی توان میدان شهرداری رشت سابق یا پیاده راه فرهنگی رشت کنونی را یک اتفاق ساده در افکار و خاطرات مردم رشت و یا گیلان دانست و با مهندسی و انباشت ذهن های آشفته از آن دست به تخریب زد. همچنان جای امیدواری است که تنها مکان تجمعات همدلانه مردم شهر که از دیرباز مملو از خاطرات و نوستالژی است همچون اولین اعزام پشتیبانی جنگ معروف به هزار کامیونی و اولین اعزام سه هزار نفری موسوم به سپاهیان محمد (ص) به دفاع مقدس گرفته تا در حافظه خواهرزاده ۷ ساله ام که هر از گاه باب دلتنگی زنگ میزنم که چطوری آرشیدا با زبان کودکانه لهجه تهرانی آغشته با گیلانی جمله ای از ترانه معروف ” اگه مره کار داری غروب بیه شهرداری ” خاطره بازی می‌کند.