مذاکره و توافق با آژانس بین المللی انرژی اتمی و عربستان سعودی بعنوان بهترین روش/مذاکره و گفت و گو همیشه بهترین روش همزیستی مسالمت‌آمیز با جهان امروز است

دولت سیزدهم بالاخره پس از گذشت حدود یکسال و نیم از تشکیل خود، اولین اقدام و خبر امیدوارکننده در حوزه ی سیاست خارجی را انجام داد که با خود درس هایی دارد.

توافق با آژانس بین المللی انرژی اتمی در ارتباط با
ادامه ی همکاری‌های دوجانبه پادمانی و بازرسی های آژانس بین المللی انرژی اتمی از تاسیسات هسته‌ای مختلف در حل بسیاری از مشکلات ارتباط ایران با مجامع بین المللی و سایر کشورهای دنیا بطور همه جانبه می تواند راهگشا باشد و همچنین
توافق ایران و عربستان، با میانجی‌گری چین خبر مهمی بود، نه فقط از حیث از سرگیری روابط دوجانبه میان دو کشور، بلکه از حیث حضور سیاسی چین در منطقه ی خاورمیانه و فراتر از حوزه ی جنوب شرق آسیا، که اتفاق مهمی بود و اگر این وضعیت تداوم یابد، چه‌بسا به پایداری بیشتر در روابط کشورهای منطقه نیز منجر شود.
این توافق واجد نکاتی و آموزه هایی است که در همین مراحل اولیه بدون دانستن جزئیات آن ،می‌توان به آنها اشاراتی داشت.
الف )چه عاملی و یا عواملی باعث گردیده که دو کشور مهم منطقه برای حل اختلافات خود، موفق نباشند و در نتیجه پادرمیانی چین را بپذیرند؟
__چرا مذاکرات قبلی با میانجی‌گری عراق به نتیجه نمی‌رسید؟
به نظر می رسد ، که میانجی از قدرت و امتیازات خود استفاده کرده و سرمایه‌ای را گرو گذاشته است که طرفین را به این توافق راضی و دلگرم کرد. این سرمایه اضافه شده بر این توافق، طبعا از توان اقتصادی و فن‌آوری پکن، در کنار توان دیپلماتیک آن سرچشمه می‌گیرد و شاید پکن را وارد عرصه ی جدیدی از حضور دیپلماتیک و منطقه‌ای کند و این تحول مثبت در سطح بین‌الملل نیز می باشد.

ب) این توافق نشان داد که رویکردهای چین در مذاکراتی که به کلی چراغ خاموش و بدون پروپاگاندا حرکت می‌کنند، همچنان کارساز است، به‌ویژه برای موضوعاتی که تحت تاثیر عملکردهای مخرب طرف‌های ثالث قرار دارند. این مذاکرات و توافق هنگامی افشا شد که همزمان نتیجه آن اعلام گردید هرچند هنوز از جزئیات توافق اطلاعی در دست نیست.
پ) گرچه توافق با حضور واسطه‌ نیز خوب و مفید است، ولی برای کشورهای منطقه شایسته نیست اجازه دهند اختلافات دوجانبه چنان عمیق شود که حل آنها مشروط به حضور طرف ثالثی شود که از قدرت‌های جهانی است. این امر در ذات خود قدری وابستگی را ایجاد می‌کند که مطلوب نیست.

ت) این توافق نشان داد که مسائل و اختلافات از طریق دیپلماتیک بهتر قابل حل است، البته ممکن است حل هم نشود، ولی هیچ‌گاه نباید راه مذاکره و گفت‌وگو را مسدود کرد. همیشه راه‌حل‌های دیپلماتیک کم‌هزینه‌تر از تقابل‌های دیگر است. توافق نیز به منزله تسلیم یکی در برابر دیگری نیست.
ث)توافق؛ نوعی از بازی با جمع جبری مثبت است، چیزهایی داده می‌شود و چیزهایی گرفته می‌شود، ولی سرجمع به سود طرفین خواهد بود. در واقع مذاکره شرط ضروری حل مشکلات است، حتی اگربه تنهایی کافی نباشد.
ج) مهمترین نتیجه این توافق را باید در ضرورت تغییر رویکرد خارجی دانست که مستلزم نوعی همزیستی مسالمت‌آمیز جهانی با حفظ حقوق و عزت مردم و جامعه ایران است. بدون حل مسائل خارجی مسائل کشور در مسیر حل قرار نمی‌گیرد، این بدین معنا نیست که مشکلات و معضلات داخلی کم اهمیت هستند و یا درجه ی دو،بلکه حاکمیت بایستی هم در حل مشکلات موجود داخل و خارج کشور حرکت نماید تا خروجی های مذاکرات با دول دیگر و مجامع بین المللی مفیدتر باشد.

علی ایحال ،این موضوع را منفی تلقی نکنیم، این واقعیتی است که باید به آن اذعان کنیم. اثرات توافق با آژانس و توافق باعربستان سعودی در قیمت ارز نمونه روشن برای اثبات این ادعا است.
پس از این توافق باید در یمن، سوریه، عراق و در سطحی بالاتر در برجام و اوکراین و FATF نیز مسائل را حل کرد.

چ )در هر حال گامی لازم و قابل‌قبول برداشته شده است، باید آن را حمایت کرد و به الزامات این گام نیز پای‌بند بود. هرچند از جزئیات این توافق آگاهی نداریم و در حد کلیات اظهارنظر می‌کنیم. امیدواریم که گام‌های بعدی نیز در ادامه این توافق برداشته شود برای نهادینه شدن فرهنگ مذاکره و گفت و گو هم در مسائل داخلی و خارجی تلاش مضاعف تر صورت گیرد.