راهکار حل مشکلات کشور احیای برجام است

نرسی قربان در یادداشتی با عنوان «مصائب برآمده  از تحریم در صنعت نفت» در روزنامه تعادل نوشت: پس از سفر دیروز دبیرکل اوپک به ایران، موضوع چشم‌انداز حضور ایران در بازار نفت و مهم‌ترین چالش‌های پیش روی صنعت نفت ایران یک‌بار دیگر مطرح شده است. ایران موسس اوپک و یکی از مهم‌ترین اعضای این سازمان مهم اقتصادی است؛ اما به دلیل چالش‌هایی که با آن مواجه بوده، نتوانسته است، سهم و جایگاه واقعی خود را در بازارهای انرژی جهانی به دست بیاورد. اما باید دید چالش‌های صنعت نفت و گاز ایران چیست و چطور می‌توان از این چالش‌ها عبور کرد؟

۱) مهم‌ترین چالش پیش روی صنعت نفت و گاز ایران، بدون هیچ تردیدی، تحریم‌های اقتصادی است. تحریم‌هایی که اجازه نمی‌دهد ایران نفت و فرآورده‌های انرژی خود را به مشتریان مورد نظرش به قیمت واقعی بفروشد و مهم‌تر از آن بتواند وجوه ناشی از صادرات انرژی خود را به کشور وارد کند. بنابراین تحریم‌های اقتصادی و عدم پیوستن به کنوانسیون fatf مهم‌ترین موانع رشد صنایع نفت و گاز کشور است. حل این مشکلات هم از مسیر اوپک نمی‌گذرد. راهکار حل مشکلات ایران از مسیر مذاکره و احیای برجام می‌گذرد. تحریم‌ها باعث شده ایران ناچار شود، نفت خود را با تخفیف‌های بسیار زیادی به سایر کشورها بفروشد، تاسف‌آور اینکه، پول ناشی از فروش نفت را هم نمی‌تواند به دلار دریافت کند. یا ناچار است کالاهای بی‌کیفیت چینی دریافت کند یا اینکه در برخی موارد هم با ارزهای داخلی کشورها معامله کند. این روند برای ایران خسارت محض است. در یک نمونه از مشکلات این حوزه در عراق مشخص شد، ایران زیانی ۴۰درصدی به دلیل دریافت درهم متحمل شده است.

۲) مشکل مهم دیگر ایران در این بخش نیازهای کشور به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های نفت و گاز است؛ بر اساس اعلام وزیر نفت ایران بیش از ۲۵۰میلیارد دلار تنها در حوزه نفتی نیاز دارد. تمام کشورها این نیازها را از طریق شرکت‌های بزرگ بین‌المللی تامین می‌کنند. همانطور که این شرکت‌ها در کویت، عربستان، امارات و… این سرمایه‌گذاری‌ها را انجام می‌دهند. شرکت‌های بزرگ نفتی تجهیزات و سرمایه‌های مورد نیاز این کشورها را تامین می‌کنند و سپس از انرژی سود خود را برداشت می‌کنند. ایران اما در این زمینه دچار مشکل است. به دلیل تحریم‌های اقتصادی، شرکت‌ها و کارتل‌های بزرگ بین‌المللی نمی‌توانند وارد بازار انرژی ایران شوند، از سوی دیگر طی سال‌های مستمر، بهسازی لازم در صنایع انرژی ایران صورت نگرفته است. به‌طوری‌ که نرخ استهلاک از نرخ سرمایه‌گذاری پیشی گرفته است. این روند باعث شده، ایران نتواند از ظرفیت‌های خود استفاده لازم را داشته باشد.

۳) ذخایر ایران پاسخگوی هر نوع سرمایه‌گذاری خارجی است. ذخایر نفت و گاز ایران شاید در جهان بالاترین ظرفیت‌ها را داشته باشد. شرکت‌های بین‌المللی می‌توانند سرمایه‌گذاری در ایران را آغاز کنند و بعد از منابع حاصل شده، برداشت‌های لازم را صورت دهند. از سوی دیگر شرکت‌های بزرگ بین‌المللی، علاقه زیادی دارند تا در ایران سرمایه‌گذاری کنند. اما به دلیل تحریم‌ها این مسیر مسدود شده است. برخی این پرسش‌ها را مطرح می‌کنند که تا کجا می‌توان شرایط تحریمی را تحمل کرد؟ واقع آن است که ایرانیان تا به امروز هم بسیار تحمل کرده‌اند، اما به هر حال برای رشد به سرمایه‌گذاری، ‌توسعه ارتباطات، پایان دادن به تحریم‌ها نیاز است. صنایع نفت و گاز ایران به سرمایه‌گذاری نیاز دارد تا صنعت نوینی مطابق شرایط روز شکل بگیرد.

۴) ایران جایگاه رفیعی در اپک داد اما این جایگاه به دلیل تحریم‌ها خدشه‌دار شده است. در سال ۹۵ هم که برجام امضا شد، بسیاری اعلام می‌کردند، احیای صنایع نفت و گاز ایران پس از پایان تحریم‌ها زمان زیادی نیاز دارد؛ اما ایران ظرف ۶ماه توانست به ۴میلیون بشکه تولید نفت برسد. این اعداد و ارقام نشان می‌دهد، ظرفیت‌های زیادی در ایران وجود دارد و اگر مشکلات بین‌المللی پایان یابد، ایران می‌تواند به سرعت زمینه احیای تولید نفت را فراهم سازد. فقط باید احیای برجام در دستور کار قرار بگیرد و ظرفیت‌های کشور احصا شود. در مرحله بعد هم می‌بایست زمینه مشارکت و حضور شرکت‌های بزرگ بین‌المللی در ایران فراهم شود تا بتوان اقدام به نوسازی صنایع کرد.