بحران برداشت محصول برنج در گیلان در سایه ی ضعف و بی برنامگی مدیریتی/ آب کشاورزی فراوان در گیلان به جای نعمت به نقمت تبدیل شد

براساس تجارب سالهای گذشته هر ساله در دهه ی اول شهریور ماه بیش از ۹۰ درصد محصول برنج از مزارع استان گیلان برداشت می شد ولی امسال بنا به دلایل طبیعی و غیر طبیعی برداشت محصول برنج با رنج و مشکلات مضاعف مواجه شده است.

مشکلات طبیعی

بارش باران های اخیر فقط می تواند یکی از دلایل برداشت دیر هنگام و خسارت فراوان به محصول برنج شالیکاران باشد که هر ساله با شدت و ضعف وجود داشته است.
با توجه به اینکه درصد پایینی از شالیکاران،شالیزارهای خود بیمه کرده‌اند، مشکل برای جمع کثیری از شالیکاران غامض تر نیز هست.ولی باید تاکید شود که فقط بارش باران عامل تمامی این مشکلات نیست،عوامل تعیین کننده ی دیگری نیز در پیچیده تر شدن ابعاد این مشکل نقش آفرین هستند که در ادامه به آن می پردازیم.

مشکلات غیر طبیعی و مدیریت ضعیف و بی برنامه ی آب کشاورزی

می گویند در برخی سوانح هوایی که رخ می‌دهد و خلبان نیز در میان کشته شدگان باشد،علت سقوط هواپیما را خطای خلبان اعلام می کنند چون دیگر زنده نیست که از خودش دفاع کند.شاید علت سقوط نقص فنی،نقص در ناوبری و… باشد ولی راحت ترین علت ، خطای خلبان است،زیرا حواشی قضیه را جمع و جور می کند و مقصران احتمالی دیگر در سایه این موضوع مجازات نمی شوند و احتمالاً تکرار سوانح هوایی دیگر را نیز مهیا می کنندو…
در قضیه ی بحران در برداشت محصول برنج در گیلان نیز بسیاری از مقصران احتمالی در نحوه ی مدیریت آب کشاورزی و منصوب کنندگان این نوع مدیران،که ابعاد جدی و مختلف این فاجعه زندگی بسیاری از جمله شالیکاران را در معرض خطر جدی قرار داده است، با بارش باران در حال توجیه باشد و باران را مقصر اصلی این بحران می دانند،در حالی که واقعاً باران فقط بخش کوچکی از این بحران است.

عدم برداشت ۵۰ درصد شالیزارها و مشکل روانه کردن آب فراوان به شالیزارها در فصل داشت

به نظر می‌رسد،یکی از عمده ترین علت های بروز این بحران در شرایط کنونی که حدود ۵۰ درصد شالیزارها برداشت نشده‌اند و با خسارات هنگفتی همراه شده اند بر می گردد به زمانی که آب فراوان و بدون برنامه ریزی توسط مسئولان شرکت آب منطقه‌ای گیلان به مدت طولانی و با فراوانی فوق العاده زیاد روانه شالیزارها شد.این حجم بسیار بالای آب باعث انباشتگی آب در لایه‌های زیرین شالیزارها و سیراب شدن خاک و گل، از آب شد ،وقتی که چنین اتفاقی بیفتد،جذب روان آب های ناشی از بارش باران برای زمین شالیزاری مقدور نیست،با توجه به وجود مشکلات فنی در بخش تسطیح اراضی،در نتیجه یا باعث غرق آبی و یا شل شدن گل و خاک لایه های بالای شالیزارها می شود و چون چنین است،عملا برداشت مکانیزه که یکی از دلایل تسطیح اراضی کشاورزی بوده،عملا انجام نمی‌شود و هزینه های برداشت و خسارت‌های وارده به شالیکاران صد چندان می شود، آن چیزی که هم اکنون در گیلان در برخی نقاط مشاهده می کنیم .
با کمال تأسف در فصل داشت،تذکرها و هشدارهای زیادی به مسئولان ذیربط و متولیان آب کشاورزی داده شد ولی به هیچ تذکر و هشدار ی توجه نکردند و به هیچ عنوان به تجربیات مفید و مؤثر سالهای کم آبی گذشته وقعی ننهادند و در مدیریت منابع ارزشمند آب صرفه جویی نکردند که هیچ،شالیکاران را نیز با این همه درد و مشکل و خسارت مواجه کرده‌اند و جالبتر این است که نه وزیر محترم نیرو و نه استاندار محترم گیلان،علت بروز این همه مشکلات را حتی جویا هم نمی شوند. بحرانی که هم اکنون در تقریباً نیمی از شالیزارهای گیلان در حال وقوع است،فقط ۱۰ درصد آن شاید مربوط به بارش باران این نعمت الهی و حیات بخش باشد،۹۰ در صد آن از ضعف و بی برنامگی مدیریتی در بخش آب کشاورزی و مباحث فنی تسطیح اراضی و… می باشد.

درک متقابل،نقد منصفانه، پاسخگویی مسئولان

علی ایحال،بیایم از همدیگر در جامعه درک متقابل داشته باشیم و مدیران و کارکنان دولتی به معنای عام خود را مستخدم مردم بدانند نه ولی نعمت مردم. اساساً ‌کارکنان دولت به معنای عام باید بدانند فلسفه ی وجودی شان در خدمت به مردم وابسته است. در هیچ موقع سعی نکنند که از مردم طلبکار باشند. آنان ( کارکنان دولت به معنای عام) باید بدانند در چارچوب قوانین و ضوابط پاسخگوی خوب و با رعایت کمال ادب و احترام به مردم باشند و مردم نیز بایستی در بیان ایرادات و نواقص موجود در دستگاههای مختلف حاکمیتی حانب انصاف و ادب را رعایت نمایند.

ایام بکام_علی کریمی پاشاکی روزنامه‌نگار و شالیکار