همه پرسی محلی ، راه حل اختلاف ساخت مسجد در پارک قیطریه

رضا غبیشاوی: یکی از بهترین راه حل ها برای مشکل ساخت مسجد در پارک قیطریه تهران، برگزاری همه پرسی در سطح محله قیطریه است تا مردم محل، خود درباره پارک محله شان و ساخت مسجد در زمین پارک، تصمیم بگیرند و نظر خود را مستقیم اعلام کنند. شهرداری هم به عنوان نماینده مردم برای اداره شهر، باید خواست و اراده مردم را اجرا کند.

به نقل از عصر‌ایران، شهرداری تهران قصد دارد در زمین پارک قیطریه (شمال شهر) مسجد بسازد. بسیاری از جمله اهالی محل، منتقد و مخالف این اقدام هستند. زاکانی شهردار، دلایلی را برای این اقدام مطرح می کند از جمل اینکه “شورای عالی مساجد به عنوان نهاد بالادستی شهرداری،‌ساخت مسجد را تصویب کرده، ساخت مسجد تقاضای اهالی محل بوده ، منطقه به مسجد جدید نیاز دارد، هزینه ساخت مسجد جدید را خیرین می پردازند، هیچ درختی برای ساخت مسجد قطع نمی شود بلکه جابجا می شوند.”

منتقدان هم می گویند اهالی محل مخالف ساخت مسجد در زمین پارک هستند. آنها تاکید می کنند مخالف ساخت مسجد نیستند بلکه مخالف کم کردن از مساحت پارک و اختصاص آن به مسجد هستند وگرنه شهرداری می تواند زمین دیگری را تهیه کند و مسجد بسازد. ضمن اینکه در پارک نمازخانه وجود دارد و افراد نمازخوان می توانند به هنگام اذان در این نمازخانه عبادت خود را به موقع به جا بیاورند.

همچنین چند مسجد در نزدیکی پارک وجود دارد که نزدیک ترین آن فقط 450 متر با پارک فاصله دارد. علاوه بر این، کسی که این باغ را برای تبدیل به پارک عمومی به شهرداری هدیه یا وقف کرده بود هدف از این اقدام تبدیل باغ به پارک عمومی بود و نه ساخت مسجد. در نتیجه ساخت مسجد در این زمین برخلاف نیت هدیه دهنده یا وقف کننده است و به لحاظ شرعی هم مشکل زاست. علاوه بر این،‌ ساخت مسجد می تواند به کم شدن فضای سبز و حذف درختان منجر شود. همچنین پارک قیطریه در محوطه باستانی قراردارد و زیرزمین مملو از آثار باستانی که با هر ساخت و سازی آسیب می بینند.

اما راه حل چیست؟ هم شهرداری و هم منتقدان می گویند اهالی محل از نظر آنها درباره ساخت مسجد حمایت می کنند.

شهرداری، نهاد عمومی (و نه دولتی یا حکومتی) است که به نمایندگی از مردم هر شهر، وظیفه اداره امور شهر را در دست می گیرد. به نوعی به وکالت از مردم شهر، با دریافت هزینه از آنها، به نمایندگی از آنها ، برای شهر هزینه و شهر را اداره می کند. در نتیجه همانطور که وکیل نمی تواند فراتر از موکل باشد و اساسا کار وکیل، انجام خواست موکل است شهرداری هم نمی تواند مجری چیزی جز خواست شهروندان باشد.

با برگزاری همه پرسی در محله قیطریه درباره ساخت مسجد در پارک محل، به یک اختلاف و کشمکش به صورت اساسی، پایان داده می شود و جای هیچ بحث وجدلی برای آینده نیز نمی ماند.

ممکن است سوال شود چگونه اهالی محله قیطریه شناسایی می شوند؟ چگونه رای گیری انجام می شود؟ می توان از قبل و در برنامه زمانبندی شده، همه افراد ساکن در محله قیطریه، اسناد اقامت در این محله را به شهرداری منطقه ارائه و کارت شرکت در همه پرسی را دریافت کنند. در روز رای گیری، تنها افرادی که از قبل کارت شرکت در همه پرسی را دریافت کرده بودند می توانند رای خود را به صندوق بیاندازند.

این رای گیری از مردم محله می تواند توسط شورای شهر یا یکی از دانشگاه های خوشنام برگزار شود. ضمن اینکه در گذشته شورای شهر تهران، انتخابات شورایاری محله را در سطح محلات شهر تهران برگزار کرده بود.

چند روز قبل از این، 12 فروردین به مناسبت روز اعلام نتیجه همه پرسی تاسیس جمهوری اسلامی درسال 58 است که از مردم درباره تاسیس حکومت جمهوری اسلامی در ایران نظرخواهی شد و اکثریت مردم در آن زمان، به این گزینه رای آری دادند. وقتی تاسیس یک حکومت با همه پرسی و نظرخواهی از شهروندان انجام می شود قطعا درباره موضوعات دیگر هم می تواند این روش مترقی را تکرار کرد.

اگر شهرداری برغم خواست اکثریت مردم، دست به ساخت این مسجد در زمین شهرداری بزند مسئله و مشکل ادامه پیدا می کند و همچنان جامعه درگیر آن خواهد بود.علاوه بر این وجود این مسجد خود به موضوعی جنجالی و اختلاف بزرگ تبدیل می شود.

موضوع ساخت این مسجد گرچه مربوط به یک محله در شمال تهران است اما آنچنان از ارزش خبری برخوردار است که توجه همه را در سراسر ایران جلب کرده و این موضوع را دنبال می کنند. آنها می خواهند بدانند این مسئله چگونه حل و فصل می شود؟ ایا شهرداری ، همه انتقادات را نادیده می گیرد و بی توجه به اعتراضات، کار خود را می کند یا به عنوان نماینده مردم، به دلایل مطرح شده از سوی آنها توجه می کند؟ یا اینکه راه حل جدیدی را مطرح می کند.

ممکن است گفته شود اعضای شورای شهر هم نماینده مردم اند اما اولا در قیاس با واجدین شرایط فقط اقلیتی را نمایندگی می کنند و ثانیا مشخص نیست چه تعداد از اهالی منطقه را نمایندگی می کنند.
علاوه براین، ممکن است میان اکثریت مردم شهر یا محله با اعضای شورای شهر اختلافی به وجود بیاید. همه پرسی راهی مترقی برای حل اساسی اختلافات است.